سنجش حساسیت مدل منابع آب زیرزمینی نسبت بهتغییرات پارامترهای تغذیه و تخلیه مطالعه موردی مدل منابع آب زیرزمینی دشت ارومیه

در تحقیق حاضر برای شناخت تنش وارده بر آبخوان دشت ارومیه، از مدل های موجود که با کد کامپیوتری modflow، به عنوان یک مدل سه بعدی، جریان غیر همگام در محیط متخلخل اشباع، غیر همگن و غیر ایزوتروپ، در سال های 72-71 و 80-79 تهیه شده اند، استفاده شده است. مدل های موجود سطح منطقه مورد مطالعه را توسط شبکه های مستطیلی تفاضلات محدود به ابعاد 500 × 1000متر مربع در 35 ردیف و 108 ستون، با 3780 سلول پوشش داده اند. برای حصول تصمیمات مدیریتی کارا، انعطاف پذیر و دقیق و شناسایی بیشتر رفتار آبخوان، تحلیل حساسیت بر روی پارامتر های تغذیه ای و تخلیه ای در مدل ها صورت گرفته است. به این منظور، سناریوهایی برای سنجش حساسیت پارامتر های منتخب اعمال شده و پارامترها از حیث میزان حساسیت و تأثیرشان بر روی خروجی مدل، رتبه بندی شده اند. در مدل سال 72-71، از میان پارامتر های هیدرولیکی، تغذیه با درصد حساسیت 796/0در دوره تنش 12 به عنوان تأثیرگذارترین پارامتر شناخته شده است. پمپاژ از چاه های بهره برداری و تبخیر و تعرق، هر دو در دوره تنش 4 به ترتیب با درصد های حساسیت555/0 و 02/0در سناریو کاهشی 50 درصدی، در رتبه های بعدی قرار گرفتند. تحلیل دو پارامتر از ضرایب هیدرودینامیکی سفره (ضریب ذخیره و هدایت هیدرولیکی) بیانگر حساسیت بالای مدل به ضریب ذخیره با 46/48 درصد در دوره تنش 1 درسناریوی کاهشی 50 درصدی می باشد. حداکثر حساسیت مدل به هدایت هیدرولیکی، در دوره تنش7با سناریوی افزایش 50 درصدی(462/0درصد) می باشد. در مدل سال 80-79 تغذیه با درصد حساسیت 457/1در دوره تنش 1 نسبت به سناریو کاهش 50 درصدی، رتبه اول را به خود اختصاص داده است. تبخیر و تعرق با 334/0 درصد در دوره تنش 1 نسبت به سناریو کاهشی 50 درصد در رتبه دوم و پمپاژ از چاه های بهره برداری با 202/0 درصد نسبت به سناریوی افزایش 50 درصدی در دوره تنش 12 در رتبه سوم قرار می گیرد. در سال 80-79 ضریب ذخیره با 54/35 درصد در دوره تنش اول با سناریو کاهش 50 درصدی و هدایت هیدرولیکی با 97/0 درصد حساسیت در دوره تنش اول با اعمال سناریو کاهشی 40 درصدی بود. در این مطالعه، نقشه های منحنی های هم ارزش حساسیت برای هر پارامتر در پهنه دشت ارائه شده است. این نقشه ها نشان می دهند که در سال 72-71 ناحیه غربی دشت در منطقه نازلو نسبت به تغذیه حساس تر می باشد. نواحی مرکزی نسبت به پمپاژ و تبخیر و تعرق حساس تر می باشند. در مورد ضریب ذخیره مناطق شمال و جنوب دشت حساس تر می باشد. در خصوص هدایت هیدرولیکی مناطق غربی نسبت به افزایش و منطقه مرکزی نسبت به کاهش آن حساس می باشد. در سال 80-79، تغذیه در منطقه شمالی و بخش هایی از منطقه غربی، پمپاژ در قسمت های شمال و جنوب دشت، ضریب ذخیره در مناطق مرکزی دشت، تبخیر و تعرق در شمال دشت و هدایت هیدرولیکی در غرب و بخشی از شمال دشت حساسیت نشان داده اند.